Przed wyborem ekranu projekcyjnego trzeba zwrócić uwagę na kilka ważnych czynników, które będą definiować końcowy efekt, czyli: napęd rozwijania, proporcje ekranu, jego rozmiar, rodzaj powierzchni, obramowanie oraz obecność napinaczy. Znajdziesz tu także informacje, jakich błędów nie popełniać, aby wybrany i zamontowany ekran był doskonale dopasowany do Twoich potrzeb.

Rodzaj napędu
arrow
Rodzaj napędu

Ekrany projekcyjne można podzielić na wysuwane ręcznie oraz elektrycznie.

Pierwsze z nich posiadają zaczep, za pomocą którego ekran rozwija się ręcznie. Ustalenie pozycji odbywa się za pomocą zapadki, która blokuje ekran w pozycji końcowej. Budowa jest prosta, a sam rozmiar kasety takiego ekranu jest mniejszy, biorąc pod uwagę mniej skomplikowany mechanizm rozwijania. Jest to rozwiązanie idealne dla osób, które poszukują podstawowego ekranu bazującego na uproszczonej konstrukcji i charakteryzującego się niską ceną.

Ekrany rozwijane elektrycznie mogą być uruchomione przy użyciu pilota na podczerwień lub za pomocą tzw. „triggera”. Sam rodzaj tego mechanizmu pozwala na dokładniejsze ustalenie poziomu wysunięcia ekranu (co jest szczególnie ważne jeżeli jest to ekran obsługujący różne proporcje obrazu), a jego obsługa jest dla użytkownika dużo bardziej komfortowa niż w przypadku wysuwania ręcznego. Kasety są nieznacznie większe, przez co najczęściej spotykanym rodzajem montażu jest zabudowa w suficie. Trigger w ekranach projekcyjnych to rozwiązanie, które pozwala na zsynchronizowanie mechanizmu rozwijania z uruchomieniem projektora, dzięki czemu całość odbywa się jednocześnie. Najczęściej spotykana forma to włącznik zamontowany w ścianie.

Format ekranu
arrow
Format ekranu

Proporcje obrazu, czyli format, to jedna z najważniejszych cech, które należy uwzględnić przy wyborze ekranu projekcyjnego.

Nie bez powodu duża część producentów posiada w swojej ofercie dokładnie ten sam model ekranu, ale różniący się proporcjami powierzchni aktywnej wyświetlania. Proporcje, czyli stosunek boków określa nam jak będzie wyglądał obraz z projektora. Pod kątem użytku domowego, np. kina najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie proporcji panoramicznych (16:9 dla HDTV i 16:10 dla PC) lub super panoramicznych (21:9 Cinemascope), które pozwolą na swobodne odtwarzanie filmów w pierwotnej formie. Oczywiście trzeba też uwzględnić, jakie formaty obrazu jest w stanie wyświetlać projektor zgodnie z zasadą, że dobiera się ekran do projektora, a nie na odwrót.

Co jednak z często spotykanymi proporcjami 1:1 lub 4:3? Są one stosowane znacznie częściej w przypadku ekranów, które mają wyświetlać obraz pod kątem prezentacji biznesowych, wykładów, zajęć w szkole – wtedy znacznie łatwiej jest dobrać ekran, jeżeli jego szerokość jest największym ograniczeniem. Dodatkowo warto wspomnieć, że najtańsze projektory które można spotkać w miejscach publicznych dysponują rozdzielczościami np. SVGA (800x600 pikseli), przez co właśnie ekrany o tych proporcjach najlepiej sprawdzają się pod kątem ww. zastosowań.

Na rynku znajdują się także ekrany ramowe i sterowane elektrycznie, które mają możliwość rozwijania się nie tylko w pionie, ale także w poziomie, przez co można zmieniać proporcje powierzchni aktywnej i dopasowywać w ten sposób wyświetlany obraz w zależności od zastosowanego rzutnika projekcyjnego.

Rozmiar ekranu
arrow
Rozmiar ekranu

Po ustaleniu i wybraniu proporcji obrazu, można przejść do doboru dokładnych wymiarów ekranu projekcyjnego.

Wybór szerokości ekranu (a co za tym idzie jego wysokości przy stałej proporcji) jest zależny od wielu czynników:

  • - format
  • - odległość widzów od ekranu
  • - możliwość projektora do wyświetlania danej przekątnej

Jak więc dobrać prawidłowe wymiary ekranu projekcyjnego? Za wzór uważa się proporcję, według której szerokość ekranu powinna stanowić od 50% do 67% odległości widza od ekranu, czyli przykładowo dla odległości 3 metrów szerokość ekranu powinna wahać się między 150 a 201cm, tak by osoby mogły komfortowo oglądać obraz bez przenoszenia wzroku w różne rejony ekranu.

Obramowanie
arrow
Obramowanie

Poza samą powierzchnią aktywną warto także uwzględnić powierzchnię obramowania. Ekran projekcyjny po rozwinięciu powinien kończyć się na wysokości około 1 metra od podłoża zakładając koniec powierzchni aktywnej lub w przypadku większych pomieszczeń – 1/6 odległości między ekranem a ostatnim rzędem (przykładowo dla sali o długości 15 metrów, ekran powinien kończyć się na wysokości 2,5 metra).

Czarne obramowanie po bokach nie tylko pozwala dokładniej skalibrować rzut obrazu z projektora, ale także optycznie zwiększa kontrast, przez co obraz wydaje się znacznie żywszy w porównaniu do białego obramowania. Producenci w swojej ofercie mają także pasy rozbiegowe, które często można dodatkowo wydłużyć. Pas taki pozwala na dopasowanie ekranu pod kątem jego wysunięcia i w przypadku zabudowy sufitowej to wysokość pomieszczenia będzie najważniejszym kryterium. Jeżeli przykładowo wysokość między sufitem, a podłogą wynosi 3 metry, wysokość powierzchni aktywnej będzie wynosić 120 centymetrów, a wysokość kasety to 20 centymetrów, to pas rozbiegowy powinien mieć 60 centymetrów długości, by zapewnić najlepsze umieszczenie przed oczami widza.

Rodzaj powierzchni
arrow
Rodzaj powierzchni

Powierzchnia aktywna może występować w różnych wersjach, a czynnikami które definiują wybór są zarówno rodzaj pomieszczenia i jego naświetlenie, jak i kąt zamocowania projektora i jasność wyświetlanego obrazu.

Ekrany projekcyjne dedykowane do kina domowego posiadają najczęściej szarą powierzchnię aktywną i współczynnik odbicia światła poniżej gain 1.0. Zapewnia to lepszy kontrast, głębię czerni oraz szersze kąty widzenia. Szerszy kąt widzenia zapewni dobrą jakość obrazu nawet osobom, które nie znajdują się bezpośrednio w osi, dzięki czemu wspólne oglądanie filmów będzie bardziej komfortowe. Dodatkowo jest to dobry wybór dla osób dysponujących projektorem o dużej jasności oraz pomieszczeniami ze światłem dziennym i jasnym wystrojem wnętrz.

Jeżeli jednak pomieszczenie jest ciemne, rzutnik charakteryzuje się mniejszą jasnością wyświetlanego obrazu lub chcemy uzyskać węższy kąt widzenia o wyższym współczynniku odbicia światła, warto wybrać ekran z białą powierzchnią aktywną.

Napinacze
arrow
Napinacze

W przypadku ekranów wysuwanych elektrycznie można zastosować napinacze. Odpowiadają one za prawidłowe napięcie przy rozwijaniu i użytkowaniu ekranu, dzięki czemu światło projektora jest równomiernie rzutowane na powierzchnię aktywną bez pomarszczeń materiału. Oczywiście im większy ekran, tym bezwładność materiału jest większa i jest bardziej narażony na pofalowanie. Przy większych przekątnych stosowanie napinaczy jest zatem jak najbardziej uzasadnione. Warto jednak rozważyć tę opcję również w przypadku mniejszej powierzchni aktywnej, ponieważ zapewni to lepszą jakość obrazu i zagwarantuje, że powierzchnia będzie zawsze idealnie prosta i gładka.

Jakich blędów nie popełniać?
arrow
Jakich blędów nie popełniać?

Przede wszystkim należy dopasować ekran projekcyjny do posiadanego już projektora. Dysponując słabszą lampą dobieramy powierzchnię z większym współczynnikiem odbicia, ponieważ znacznie łatwiej jest zmienić ustawienie optyki projektora i dopasować go w minimalnym zakresie (np. zoom optyczny), niż nanosić poprawki za pomocą ekranu. To drugie jest prawie niemożliwe ze względu na to, że ekrany są produkowane na zamówienie, pod konkretne zastosowanie i muszą spełnić szereg wytycznych.

Dodatkowo klasa samego projektora powinna być dopasowana do ekranu. Warto wybrać projektor i ekran tej samej klasy, zamiast inwestować w drogi rzutnik projekcyjny i stosować do niego tani ekran, który nie umożliwia wykorzystania w pełni potencjału projektora i negatywnie wpływa na jakość wyświetlanego obrazu.

Kolejną rzeczą, o której warto pamiętać jest fakt, że ekrany są wykonane z PVC. Żeby zachować długoletnią żywotność, nie można narażać ekranu na zmiany temperatury. Tak więc planując montaż ekranu projekcyjnego należy umieścić go z dala od grzejników i kominka, nie należy montować go w pobliżu nasłonecznionych okien ani używać jako rolety. Wykluczy to gwarancję producenta, a także spowoduje odbarwienia, deformację i pofałdowanie ekranu.